ក្នុងប្រទេសកម្ពុជា អំពើពុករលួយបានក្លាយជាបញ្ហាសម្បើមមួយ ដែលធ្វើឲ្យប្រព័ន្ធអប់រំកាន់តែខូចខាត និងខ្សោយខ្សត់ជាងមុន។ ជាពិសេសនៅក្នុងដំណើរការចុះឈ្មោះចូលរៀននៃសិស្សបឋមសិក្សា និងមធ្យមសិក្សា អំពើពុករលួយបានបង្កើតឱកាសឲ្យការសូកប៉ាន់ និងការផ្តល់សំណូកមានកំណើនថែមទៀត ដែលគេនិយាយថា ជាទឹកចិត្តបន្តិចបន្តួច ឬជាទឹកតែ។
ការស៊ីសំណូក៖
ក្នុងប្រព័ន្ធអប់រំកម្ពុជា ការស៊ីសំណូក គឺជាបទល្មើសដែលធ្វើឲ្យស្ថាប័នអប់រំ និងក្រុមប្រឹក្សាភិបាល ត្រូវបានគេមើលឃើញថាខ្វះភាពត្រឹមត្រូវ និងនាំឱ្យមានជាអំពើពុករលួយីលធម៌កើតឡើង។ ជារឿយៗ សិស្ស និងមាតាបិតាអាចត្រូវបង់ប្រាក់ឲ្យគ្រូបង្រៀន ឬមន្ត្រីអប់រំ ដើម្បីឲ្យកូនខ្លួនបានចូលរៀន ឬទទួលបានពិន្ទុខ្ពស់។ វាមិនត្រឹមតែប៉ះពាល់ដល់ភាពត្រឹមត្រូវនៃការវាយតម្លៃសិស្សប៉ុណ្ណោះទេ តែវានឹងប៉ះពាល់ដល់ភាពជឿជាក់លើប្រព័ន្ធអប់រំទាំងមូលនៅកម្ពុជា។
ការចុះឈ្មោះចូលរៀន៖
ដំណើរការចុះឈ្មោះចូលរៀនក៏ជាគោលដៅនៃអំពើពុករលួយដែរ ដោយវាមិនមែនជាទឹកតែ ឬជាទឹកចិត្តអ្វីនោះទេ។ មាតាបិតាអ្នកមានប្រាក់ចំណូលតិចតួចមួយចំនួនបាននិយាយថា ពួកគេត្រូវបង់សំណូក ឬក៏ប្តូររូបិយប័ណ្ណ ទាំងឡាយ ទើបអាចឲ្យកូនខ្លួនបានចូលរៀននៅសាលាដែលពួកគេប្រាថ្នា (សាលាល្បីក្រូល្អ) ។ នេះជាការជម្រុះសិស្សតាមផ្លូវមិនច្បាស់លាស់ និងប៉ះពាល់ដល់សមភាពនៃការចូលសិក្សារបសើសិស្ស។
អំពើពុករលួយបែបនេះ ជាការបង្ហាញពីភាពខ្សោយខ្សត់នៃប្រព័ន្ធត្រួតពិនិត្យ និងការគ្រប់គ្រងក្នុងប្រព័ន្ធអប់រំ។ វាបង្ហាញពីកង្វះភាពប្រកបដោយតម្លាភាព និងបណ្ដុះវប្បធម៌ពុករលួយសីលធម៌ក្នុងសម្រាបកុមារ វាត្រូវការ ការជំរុញឱ្យមានការរៀបចំវិធានការលើកកម្ពស់កិច្ចការត្រួតពិនិត្យសកម្មភាពសាធារណៈ និងការរៀបចំច្បាប់ឲ្យតឹងរឹងជាងមុន ឬនិងការបន្ថែមប្រាកបៀវត្តរ៍សម្រាប់គ្រូបង្រៀន ដើម្បីចំណាយគ្រប់គ្រាន់សម្រាប់ជីវភាពគ្រួសាររបស់ពួកគាត់ ដើម្បីបញ្ឈប់ និងកាត់បន្ថយអំពើពុករលួយក្នុងប្រព័ន្ធអប់រំនៅកម្ពុជា។
ការស្រាវជ្រាវ ការផ្តល់ការអប់រំសម្រាប់អ្នកដែលត្រូវជាអ្នកគ្រប់គ្រង និងការបង្រៀនគឺជាកត្តាសំខាន់ ដែលអាចជួយធ្វើឲ្យប្រព័ន្ធអប់រំនៅកម្ពុជា ត្រួតត្រាបានល្អប្រសើរឡើង។
អំពើពុករលួយសីលធម៌ ជាបញ្ហាប្រឈមដែលកំពុងកើនឡើងក្នុងសង្គមកម្ពុជាបច្ចុប្បន្ន។ វាមានឥទ្ធិពលមកពីស្ថានភាពសេដ្ឋកិច្ច ខុសគ្នានៃកម្រិតប្រាក់ចំណូល និងអនាមិកភាពនៃប្រព័ន្ធត្រួតពិនិត្យរបស់រាជរដ្ឋាភិបាល។ អំពើពុករលួយមិនត្រឹមតែប៉ះពាល់ដល់ប្រព័ន្ធអប់រំនោះទេ ប៉ុន្តែវាជាបញ្ហាធំមួយដែលពាក់ព័ន្ធនឹងសកលលោកវិធីនៃការប្រព្រឹត្តសិលធម៌។
បញ្ហាប្រឈមនៃការបណ្ដុះអំពើពុករលួយសីលធម៌
ការអប់រំសីលធម៌មិនបានបង្កើតលក្ខណៈរឹងមាំ៖ ការអប់រំសីលធម៌នៅក្នុងសាលាខ្លះ មិនបានបង្កើតឱ្យសិស្សមានការយល់ដឹងច្បាស់លាស់អំពីតម្លៃសីលធម៌ និងភាពរឹងមាំក្នុងការការពារចំពោះអំពើពុករលួយ។ ការអប់រំនេះខ្វះការយល់ដឹងពីផលប៉ះពាល់អវិជ្ជមាននៃអំពើពុករលួយ។
គម្រប់លក្ខណៈសង្គម និងសេដ្ឋកិច្ច៖ ការបណ្ដុះអំពើពុករលួយសីលធម៌ក៏ជាផលប៉ះពាល់មកពីស្ថានភាពសេដ្ឋកិច្ច និងភាពខ្វះខាតរបស់ប្រជាពលរដ្ឋផងដែរ។ នៅពេលដែលប្រជាជនមានការលំបាកក្នុងការប្រឈមមុខនឹងការរស់នៅ និងការរកស៊ី នេះអាចជាកត្តាដែលនាំឱ្យមានការរកទំនោរមើលងាយទៅនឹងអំពើពុករលួយបន្តិចបន្តួចដែរ។
កង្វះភាពត្រឹមត្រូវក្នុងការគ្រប់គ្រង៖ ប្រព័ន្ធត្រួតពិនិត្យដែលមិនមាំមួននៃការគ្រប់គ្រងរដ្ឋ និងសហគមន៍ ឬការប្រព្រឹត្តទៅនៃការទទួលបានអនុសាសន៍ លើការអនុវត្តន៍នានា បានបង្កើនឱកាសសម្រាប់អំពើពុករលួយសីលធម៌។
ដំណោះស្រាយសម្រាប់ការបញ្ចប់អំពើពុករលួយសីលធម៌
ការអប់រំពីក្មេងតូច៖ ការបញ្ចេញការអប់រំសីលធម៌ត្រឹមត្រូវចាប់ពីក្មេងតូចតាមរយៈការសិក្សា និងទស្សនវិជ្ជា ធ្វើឱ្យពួកគេទទួលយកតម្លៃសីលធម៌ និងការស្គាល់អំពើពុករលួយ។
ការលើកកម្ពស់ជំនឿចិត្តសហគមន៍៖ ការបង្កើតការគាំទ្រដល់សហគមន៍សម្រាប់ការរក្សាសីលធម៌ ត្រូវការដំណោះស្រាយជាក់លាក់ដោយមានការអនុវត្តជាសាធារណៈ និងបង្កើនការចូលរួមរបស់ប្រជាពលរដ្ឋក្នុងការទទួលខុសត្រូវលើប្រព័ន្ធគ្រប់គ្រង។
ការកែសម្រួលច្បាប់៖ ស្របនឹងការរីកចម្រើននៅក្នុងប្រព័ន្ធច្បាប់ ត្រូវការធ្វើការត្រួតពិនិត្យ និងបង្កើតច្បាប់ថ្មីៗ ដែលមានសារៈសំខាន់ក្នុងការកាត់បន្ថយ និងព្យាបាលអំពើពុករលួយឡើងវិញ។
កិច្ចសហប្រតិបត្តិការជាមួយអង្គការសង្គមស៊ីវិល៖ សហគមន៍អន្តរជាតិ និងអង្គការសង្គមស៊ីវិលត្រូវបានអញ្ជើញឲ្យចូលរួមក្នុងការដាក់មុខងារ និងដំណើរការដើម្បីជួយបង្កើនការគ្រប់គ្រងការអប់រំ និងការអភិវឌ្ឍន៍សីលធម៌សង្គម។
ការអនុវត្តដំណោះស្រាយទាំងនេះតម្រូវឲ្យមានការចូលរួមរបស់គ្រប់ភាគី ក្នុងការរួមបញ្ចូលគ្នាសម្រាប់ការសាងសង់ប្រព័ន្ធដែលមានសីលធម៌ខ្ពស់ និងបញ្ចប់អំពើពុករលួយសីលធម៌នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។
រូបភាពពីបណ្ដាញសង្គម ហ្វេសបុក
អត្ថបទដោយ៖ កែវ មាលា
