នៅក្នុងសហគមន៍អន្តរជាតិ សមត្ថភាពអប់រំត្រូវបានស្គាល់ថាជាអ្នកសាងសង់នាវាមួយដែលជំរុញកិច្ចអភិវឌ្ឍន៍នៃប្រទេសជាតិ។ ទោះជាយ៉ាងណា កម្ពុជា ជាប្រទេសមួយដែលស្ថិតក្នុងវិបត្តិនៃការអភិវឌ្ឍ ប្រឈមមុខនឹងបញ្ហាយ៉ាងខ្លាំងក្នុងការពង្រឹងវិស័យអប់រំរបស់ខ្លួន ដោយសារតែឧបសគ្គផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុ។
ការបែងចែកថវិការរដ្ឋមិនគ្រប់គ្រាន់
តាមរបាយការណ៍ចុងក្រោយបង្អស់របស់រដ្ឋាភិបាល ការបែងចែកថវិការដ្ឋសម្រាប់វិស័យអប់រំនៅកម្ពុជាមានកម្រិតក្រោមកម្រិតដែលត្រូវការដើម្បីបំពេញតម្រូវការអប់រំទាំងស្រុង។ អំណាចផ្លូវការតែម្ខាងបានទទួលស្គាល់ថា ភាគរយនៃថវិកាអប់រំទូទៅនៅក្រោមកម្រិតបីដងនៅលើកម្រិត ដែលបានពិនិត្យកម្រិតនៃការវិនិយោគតាមក្របខ័ណ្ឌអន្តរជាតិ។ ក្នុងឆ្នាំ ២០២៤ ការវិនិយោគក្នុងវិស័យអប់រំរបស់កម្ពុជាមានត្រឹមតែ ខ្ទង់៧០ លានដុល្លារអាម៉េរិក គឺប្រហែល ១៥% នៃថវិកាជាតិ ប៉ុន្តែស្ថាប័នអន្តរជាតិជាច្រើនបានណែនាំថា វាគួរតែមានចំនួន ២០% ឬខ្ពស់ជាងនេះ។
បញ្ហាផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុបន្ថែម
បន្ទាប់ពីមានការបែងចែកថវិកាអប់រំកម្រិតទាប ការចំណាយក្នុងវិស័យអប់រំនៅកម្ពុជា មានការរអាក់រអួលជាច្រើនហើយស្ថានភាពនេះបង្កើនបញ្ហានៅក្នុងវិស័យនេះបន្ថែមទៀត។ ការយកចិត្តទុកដាក់ជាមួយនឹងការសិក្សាសំខាន់ណាស់ ដូច្នេះកង្វះថវិកា និងទំហំវិស័យដែលខ្វះបុគ្គលិកក៏ជាបញ្ហាដែលមានទម្ងន់ខ្ពស់ផងដែរ។
ការវិនិយោគអន្តរជាតិ និងគ្រួសារ
នៅខាងមុខវិស័យបច្ចេកទេស នានាក៏បានបង្ហាញថា ភាគីសហគមន៍អន្តរជាតិបានដាក់កិច្ចខិតខំឱ្យខ្លាំងក្នុងការសម្រេចគោលដៅអប់រំនៅកម្ពុជា។ ទោះជាយ៉ាងណា កិច្ចចំណាយ និងការវិនិយោគត្រឹមតែចំនួនបន្តិចបន្តួចនេះ មិនអាចចូលរួមកែប្រែវិស័យអប់រំទៅដំណើរឆ្ពោះទៅកាន់ភាពចម្រុះប្រសើរឡើយ។
នៅក្នុងករណីនេះ ការរួមចំណែកជួយដល់ការកែលម្អប្រព័ន្ធអប់រំ ត្រូវបានដាក់ឱ្យមានតម្រូវការថ្មីឱ្យមានការកែប្រែហើយកង្វះថវិកា ដែលត្រូវការដើម្បីបំពេញទិសដៅថ្មី និងអភិវឌ្ឍអប់រំនៅកម្ពុជានេះ គឺមានសារសំខាន់ណាស់។
អាចសន្និដ្ឋានថា ការសិក្សា គឺជាសំណើរធំបំផុតសម្រាប់អភិវឌ្ឍន៍ប្រទេស តែជាដំណាក់ទីបញ្ចប់នៅកម្ពុជា ការបែងចែកថវិកាអប់រំមិនទាន់ត្រូវបានដោះស្រាយយ៉ាងពេញលេញ។ ទោះយ៉ាងណាក៏ដោយវិស័យអប់រំនៅកម្ពុជា ត្រូវបានគេសង្កេតឃើញថា ជាជំហានអភិវឌ្ឍន៍ដែលត្រូវការការវិនិយោគហិរញ្ញវត្ថុច្រើនបន្ថែម ដើម្បីចូលរួមកែលម្អ និងបំពេញទិសដៅអប់រំ ដែលចូលរួមក្នុងការជម្រុញកិច្ចអភិវឌ្ឍន៍ប្រទេសអោយកាន់តែរីកចម្រើន។
បញ្ហាប្រឈម
កម្រិតថវិការដ្ឋទាប៖ ការបែងចែកថវិកាដែលមានកម្រិតទាបបានបង្ហាញថា វិស័យអប់រំគ្មានលទ្ធភាពក្នុងការបំពេញតម្រូវការសិក្សារបស់សិស្សានុសិស្ស និងជំរុញដល់ការអភិវឌ្ឍសង្គមនានា។ កម្រិតថវិកានេះ ក៏ជាហេតុបញ្ចូលឱ្យបុគ្គលិកបង្រៀនមិនមានឧបករណ៍ដែលគ្រប់គ្រាន់សម្រាប់បង្រៀន និងបណ្ដាលឱ្យមានការខ្វះនូវគុណភាពក្នុងការបង្រៀន។
គុណភាពសេវាសាធារណៈទាប៖ បញ្ហាហិរញ្ញវត្ថុ បានធ្វើឱ្យគុណភាពសេវាអប់រំនៅកម្ពុជាមានកម្រិតទាប។ សាលារៀនមួយចំនួនមិនមានឧបករណ៍បច្ចេកទេសដែលទំនើបក្នុងការបង្រៀន។ វិស័យនេះគ្មានបណ្ដាញអប់រំតាមអ៊ីនធឺណិតសម្រិតសម្រួលសម្រាប់កូនក្មេង និងសិស្សានុសិស្សនៅតាមជនបទ។
កង្វះបុគ្គលិកដែលមានសមត្ថភាព៖ ការខ្វះថវិកា បានបណ្តាលឱ្យកម្ពុជាមានបុគ្គលិកបង្រៀនដែលមិនមានគុណភាព និងកង្វះនូវសមត្ថភាពចាំបាច់ក្នុងការបង្រៀនសិស្សានុសិស្សឱ្យមានជំនាញទំនើប។ ការពិតនេះបានបញ្ចូលអំពើនៃការចុះចោលសិក្សារបស់សិស្ស។
បញ្ហាអាគារសិក្សា និងសម្ភារៈរៀនសូត្រ៖ សាលារៀនមួយចំនួននៅតាមជនបទមានស្ថានភាពអគារក្រោមគុណភាព ហើយបណ្តាលឱ្យកូនក្មេងមិនអាចទទួលបានអប់រំនៅក្នុងបរិយាកាសដែលសមស្រប។
ដំណោះស្រាយ
បង្កើនការបែងចែកថវិកាផ្នែកអប់រំ៖ រដ្ឋាភិបាលគួរតែពិចារណាការបង្កើនចំនួនថវិកាសម្រាប់វិស័យអប់រំ ដើម្បីបំពេញតម្រូវការអប់រំដែលកំពុងមានការកើនឡើង និងការចំណាយសម្រាប់បច្ចេកវិទ្យាអប់រំថ្មីៗ។
ជំរុញការរួមចំណែកពីសាធារណជន និងអង្គការ៖ រដ្ឋាភិបាលគួរតែចាប់ដៃគូសហការជាមួយអង្គការអន្តរជាតិ អង្គការស៊ីវិលសង្គម និងអាជីវកម្មឯកជន ដើម្បីចូលរួមក្នុងការគាំទ្រវិស័យអប់រំ ហើយក៏បង្កើនការចូលរួមពីសហគមន៍ក្នុងការសាងសង់សាលា និងសម្ភារៈរៀនសូត្រ។
ការគាំទ្រក្នុងការបង្កើតកម្មវិធីបណ្តុះបណ្តាលបុគ្គលិក៖ រដ្ឋាភិបាលត្រូវបង្កើនការបណ្តុះបណ្តាលឱ្យបានសមស្របសម្រាប់គ្រូបង្រៀន ហើយធ្វើការពង្រឹងសមត្ថភាពនៃគុណភាពសិក្សា ហើយក៏ធ្វើការបន្ថែមការវិនិយោគទៅលើការអប់រំឱ្យមានជំនាញថ្មីៗដែលតម្រូវអោយក្នុងទីផ្សារការងារ។
ការសាងសង់អគារអប់រំដែលមានគុណភាព៖ រដ្ឋាភិបាលត្រូវពង្រឹងការសាងសង់អាគារសិក្សាថ្មីតាមជនបទដាច់ស្រយាល និងជួសជុលនូវអគារសិក្សាចាស់ៗ ដើម្បីធានាបាននូវបរិយាកាសសិក្សា ដែលសមស្របសម្រាប់សិស្សានុសិស្សនៅទូទាំងប្រទេស។
ចំពោះមុខ
ការវិនិយោគក្នុងវិស័យអប់រំត្រូវបានស្គាល់ថា ជាគន្លឹះសម្រាប់ការរីកចម្រើននៃប្រទេសមួយៗ។ កម្ពុជាត្រូវការការចំណាយច្រើនដើម្បីកែលម្អប្រព័ន្ធអប់រំ ហើយធ្វើឱ្យមានគុណភាពសម្រាប់សិស្សានុសិស្សសម្រាប់ការអភិវឌ្ឍដ៏ទូលំទូលាយនាពេលអនាគត។
អត្ថបទដោយ៖ កែវ មាលា
